Boy uzatma ameliyatı, büyüme plakları kapanmış bireylerde genellikle tedavi amaçlı, bazen de estetik nedenlerle kol ve bacaklardaki kemiklerin uzatılması için yapılan bir ortopedik ameliyattır. Uzatma, kemiğin cerrahi işlemle kesilmesi ve kesilen kemik parçalarını uzun bir süreçte, her gün 1 milimetre civarı, birbirinden ayırarak yapılır. Böylece açılan boşlukta yeni kemik dokusu oluşur ve kemikte uzama sağlanır. Kemikleri birbirinden uzaklaştırmak suretiyle yeni kemik oluşumu sağlanmasına distraksiyon osteogenezi denir.
Uzatma işleminin 8 cm kadar olması planlanıyorsa sadece uyluk ya da kaval kemiğine cerrahi uygulanabilir. 10 cm’den daha fazla bir uzatma isteniyorsa her iki kemiğin de uzatılması gerekecektir. Uzatma işlemi sadece kemiklere yönelik yapılır. Kaslar, bağlar, sinirler, damarlar ve diğer yumuşak dokular kemiklere yapışık olduğundan ve işlem yavaş yavaş aşamalı olarak yapıldığından otomatik olarak uzamaya uyum sağlarlar. Bu amaçla ilgili bölgeye fizyoterapi uygulanarak süreç daha kolay hale getirilir.
Boy uzatma ameliyatı, 3-4 yaşından itibaren yapılabilir. Çocuklara uygulanacaksa kaç operasyon yapılacağı, hesaplanan kısalık miktarına göre belirlenir. Hesaplanan kısalık miktarı fazla olan çocuklarda işlem 10 yaş öncesi ve sonrasında iki aşamalı olarak planlanır.
Boy uzatma ameliyatı neden yapılır?
Genetik kökenli ya da çocukluk çağında geçirilen çeşitli hastalıklar boyun ciddi derecede kısa olmasına neden olabilir. Boy kısalığına neden olan durumlar;
- Kemikleri etkileyen genetik kökenli bazı hastalıklar: Toplumda cücelik olarak adlandırılan akondroplazi genetik kökenlidir ve boy kısalığına en sık neden olan etkendir. İlaçla tedavisi mümkün değildir ve boy kısalığı için tek çözüm boy uzatma ameliyatıdır.
- Büyümeyi etkileyen bazı çocukluk çağı hastalıkları
- Beslenme bozuklukları
- Hormonal bozukluklar
- Çocukluk çağında geçirilen bazı böbrek hastalıkları
Boy uzatma ameliyatı, en sık olarak cücelik durumunda yapılır. Fakat yukarıda sayılan ya da farklı nedenlerle boyu kısa kalmış ve büyüme kıkırdakları kapanmış herkeste uygulanabilir. Bununla birlikte, koldaki kısalık ve deformasyonu düzeltmek için de uzatma ameliyatı kullanılabilir. Cücelik veya puberte prekoks adı verilen erken ergenlik dönemlerinde olduğu gibi son derece kısa boya sahip bireylerin hem kollarını hem bacaklarını uzatmak için başarıyla uygulanabilir.
Bu problem için tedavi edilen birçok hasta, konjenital bir kusur, çocuklukta büyüme plakası hasarı veya kemiklerin deforme olmuş bir pozisyonda iyileşmesi sonucu oluşan bacak boyu eşitsizliğine sahiptir. Bacak boyları farklı olan bu hastalarda kısa olan bacağa uzatma tedavisi yapılarak bacak uzunlukları eşitlenebilir. Bacakta kısalığın yanında ek deformite varsa uzatma ameliyatı esnasında tedavisi sağlanır. Çok ileri bacak eğriliklerinde, tedavisi başarısız olmuş kemik kırıklarda, osteomyelit adı verilen kemik iltihabı tedavisinde ve boy kısalığı nedeniyle ciddi psikolojik sıkıntıya düşmüş bireylerde estetik nedenlerle de kemik uzatma ameliyatı yapılabilir.
Boy uzatma ameliyatı çeşitleri nelerdir?
Kademeli boy uzatma teknikleri kullanılan cihazlara göre;
- Eksternal fiksasyon (İlizarov tekniği)
- İnternal fiksasyon (Motorlu çivi)
- Kombine teknik şekilde 3 grupta sınıflandırılabilir.
Boy uzatma cerrahisinde uzun zamandır İlizarov tekniği de denilen ve bacağa dışarıdan uygulanan eksternal fiksatörler kullanılmaktaydı. Ancak artık bu cihazlar yerini vücudun içine yerleştirilen ve dışarıdan kumanda edilebilen internal fiksatörlere bıraktı. İnternal fiksatörler küçük bir kesi ile vücudun içerisine yerleştirilir ve kozmetik sonuçları daha iyidir. Çünkü eksternal cihazlarda bacaklarda yapılan uzatma miktarı kadar iz kalır. Kombine teknikte ise hem internal hem de eksternal fiksatörler kullanılır.
